hendek halkı (ashâbü’l uhdud) olayı ne demek?

Hendek Halkı (Ashâbü’l Uhdud olarak da bilinir.) (Arapça : أصحاب الأخدود) Kuran'ın Büruc Suresi'nde geçen bir kıssadır. İslam'a inandıkları için müşrikler tarafından hendeğe atılıp ateşe verilen insanlar hakkındadır.¹

Büruc Suresi'ndeki Kıssa

4'ten 9'a kadar olan ayetler, hendekte yakılan bir grup müminden bahseder. Ayetlerin Türkçe meali aşağıda yer almaktadır:

Ayet	Türkçe Meal
4-5	O çukurları, alev alev yanan ateş çukurlarını hazırlayanlar mahvolmuşlardır!
6-7	Hani o sırada ateşin başında oturmuşlar, inananlara yaptıklarını seyrediyorlardı.
8-9	Aziz, övgüye lâyık, göklerin ve yerin mâliki olan Allah’a inandıkları için, sırf bu sebeple onlara ağır işkence uyguladılar. Ama Allah her şeye şahittir.2

Kur'an, onların sırf Allah'a inandıkları için öldürüldüğünü belirtir. 10. ayette ise işkencecilerin akıbetinden bahsedilmektedir:

Ayet	Türkçe Meal
10	Mümin erkeklere ve mümin kadınlara işkence edip de sonra tövbe etmeyenler var ya, işte onları cehennem azabı, yakıcı azap beklemektedir.3

"Uhdud"un anlamı

El-Müfredât fî Garîbi'l-Kur'ân'a göre "Uhdud", (Arapça: أخددود) "Khadd"dan (Arapça: خدد) türetilmiştir ve bu, "karaya yayılmış geniş ve derin hendek" anlamına gelir.⁴ Yanmanın gerçekleştiği yer olduğuna inanıldığı için bu adı almıştır.⁵

Olayın zamanı ve yeri

Uhdud, Suudi Arabistan'ın Necran şehrinin 5 km (3,1 mil) güneyinde yer alan tarihî bir yerdir. Uhdud Olayı, son Himyarite Kralı Dhu Nuwas zamanında MS 520 veya 523'te meydana geldi.⁶⁷

Olayın diğer kaynaklara yansıması

Hendek halkı hakkında farklı hikâyeler de vardır. Bunlardan biri Muhammed'den önceki devirlere aittir. Kıssa şöyledir:

"Sihirbaz yaşlandıkça ve ömrü neredeyse sona ermek üzereyken sihrini öğretmek için kraldan bir çocuk seçmesini istedi. Kral, sihir öğretmesi için ona bir çocuk gönderdi. İlerleyen günlerde çocuk yolda bir rahibe rastladı ve ona uğramaya başladı. Çocuk, bundan sonra Allah'a inanmaya başladı. Bunun neticesinde hasta insanları iyileştirme mucizesini gösterdi. Kral, çocuğun Allah'a inandığını öğrendiğinde ondan Allah'ı reddetmesini emretti, aksi hâlde çocuğun öldürülmesini istedi. Çocuk, kralın emrini reddetti ve öldürüldü. Kral, çocuğun dinine uyanları da hendeklerde yaktı."⁸⁹¹⁰

İbn İshak-Guillaume bu kıssayı, Kral Dhu Nuwas'ın emriyle Necranlı Hristiyanlarının öldürülmesine bir ima olarak yorumladı. Hristiyan kaynaklarına göre bu olay, MS 523 civarında gerçekleşti. Kral Dhu Nuwas, Yahudiliğe geçti ve Yusuf'u yeni adı olarak seçti. Hristiyanları Yahudiliğe geçmeye zorlamak için Necran'a gitti. Yahudiliğe geçmeyi reddeden Hristiyanları bir hendekte canlı canlı yaktı.¹¹

Allah'ın Habeşistan'a bir peygamber yolladığına dair bir hadis de vardır; fakat Habeş halkı peygambere inanmamış, peygamber ve ashabını bir hendekte yakmıştır.¹²

Danyal'ın yoldaşlarının da bir hendekte yakıldığı bilinmektedir.¹³ Bazıları bunun Yemen, Konstantinopolis, Babil, Irak ve Şam gibi birçok yerde defalarca yaşandığını ve bu hikayenin sadece böyle bir olayla ilgili olmadığını söylüyor.¹⁴

Medyada

Animasyon filmi The Boy and the King, hendekte yakılan insanların hikâyesini anlatmaktadır.

Ayrıca bakınız

• Ād
• Lut Halkı (Lût)
• Ya-Sin Halkı
• Semud
• Çıkış Kitabı
• Maide Suresi 3. Ayet
• Bakara Suresi 282. Ayet
• Velayet Ayeti
• Uhuvvet Ayeti
• Tathir Ayeti
• Şu'ara Suresi 214. Ayet
• Kalem Suresi 51-52. Ayetler
• Nisa Suresi 59. Ayet
• Kuran'da Muhammed
• Kerbela Olayı

Kaynakça

<references group="" responsive="0"> </references>

Orijinal kaynak: hendek halkı (ashâbü’l uhdud) olayı. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩

5. Encyclopaedia Of The Quran, Jane Dammen McAuliffe, vol.2, pp.147–148 ↩

6. ↩
7. ↩

8. Abdul Malik bin Hisham Ibn Hisham, Biography of the Prophet, Darol-Ma'refah Publication, Beirut, vol.1, pp.35–36, 1355 H.Sh. ↩

9. Muhammad Bal'ami, History of the Prophets and Kings, Sorosh Publication, Tehran, vol.2, pp.121–122, 1378 H.Sh. ↩

10. ↩
11. ↩
12. ↩
13. ↩
14. ↩

Kategoriler